Drewno konstrukcyjne – Suche czy mokre? Impregnować czy nie?
Jakie ryzyko bierze na siebie dostawca, kierownik budowy, wykonawca i inspektor nadzoru kiedy dopuszcza do wbudowania mokre drewno konstrukcyjne?
Zdecydowana większość zastosowanego drewna konstrukcyjnego na tzw. popularne więźby dachowe w Polsce nie spełnia podstawowych warunków zawartych w WARUNKACH TECHNICZNYCH WYKONYWANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH, które są zawarte w części A zeszyt 4 Konstrukcje drewniane. Aktualizacja zeszytu 4 ukazała się w 2018 roku.
W pkt 3.7.1 autor, czyli Instytut Techniki Budowlanej wyraźnie stwierdza, iż drewno lite do zastosowań konstrukcyjnych już na etapie produkcji podlega ostrym reżimom i przepisom.
Do zastosowań konstrukcyjnych może być wykorzystywane drewno tylko i wyłącznie takie, które zostało poddane sortowaniu pod względem wytrzymałości metodą wizualną lub maszynową zgodnie z PN-EN 14081-1.
Dalej jest wyraźne stwierdzenie: PRZED SORTOWANIEM TARCICA DO ZASTOSOWAŃ KONSTRUKCYJNYCH POWINNA BYĆ SUSZONA DO WYMAGANEJ WILGOTNOŚCI I STRUGANA CZTEROSTRONNIE. Wilgotność konstrukcyjnego litego drewna podczas sortowania i dostawy, zależnie od klas użytkowania według PN-EN 1995-1-1 powinna charakteryzować się wilgotnością względną:
- 18 % w przypadku konstrukcji chronionych przed zawilgoceniem
- 23 % w przypadku konstrukcji narażonych na działanie warunków atmosferycznych.
Zależność wytrzymałości od wilgotności drewna.
Jeśli więc tartak lub sprzedawca wprowadza do obrotu drewno konstrukcyjne mokre powyżej w/w wilgotności i wystawia deklaracje właściwości użytkowych oraz potwierdza klasę wytrzymałości najczęściej C-24 TO ŁAMIE PRAWO. Jeśli więc drogi dekarzu, kierowniku budowy inspektorze nadzoru dopuszczasz na budowie drewno mokre powyżej w/w wilgotności i mimo, że dostawca posługuje się dokumentem deklaracji właściwości użytkowych stwierdzającym, iż wykonał badanie wytrzymałości to niestety ŁAMIESZ PRAWO. Oczywiście, jeśli drewno montowane w konstrukcji nie posiada żadnych wymaganych dokumentów to jest to ewidentne ŁAMANIE PRAWA. Przyjęcie drewna na budowę opisuje punkt 3.3 omawianych Warunków Technicznych.
Wykonawca jest zobowiązany między innymi do sprawdzenia, czy właściwości dostarczonych wyrobów są zgodne z zapisami w dokumentach dopuszczających do obrotu i stosowania – w tym:
- drewno ma wilgotność i klasę wytrzymałości wskazaną w zamówieniu (projekcie). Warto zauważyć, że jeśli projektant podaje klasę drewna C-24 bez podania wilgotności to oznacza to, iż drewno musi mieć 18% lub 23%, ponieważ drewno o większej wilgotności nie może spełnić warunków klasy wytrzymałościowej C-24. Przyjęcie drewna na budowę powinno być potwierdzone wpisem do dziennika budowy.
Jeśli jednostka certyfikująca dopuszcza w tartaku produkcję drewna konstrukcyjnego w stanie powyżej ww. wilgotności, czyli tartak nie posiada suszarni lub suszenie elementów konstrukcyjnych w danym zakładzie jest niemożliwe, to jednostka certyfikująca ŁAMIE PRAWO jeśli daje możliwość wystawiania przez taki tartak Deklaracji Właściwości Użytkowych dla drewna konstrukcyjnego.
W każdym z przypadków trzeba się liczyć z konsekwencjami prawnymi, sankcjami i dotkliwymi karami dla danej grupy podmiotów gospodarczych. Należy przypomnieć, że ustawa o wyrobach budowlanych z 16.04.2004 w rozdziale 6a Art.36 a mówi, że za wprowadzanie do obrotu wyrobów nie nadających się do zamierzonego stosowania podlega karze w wysokości 100 tys. złotych.
| Warunki użytkowania | Klasa zagrożenia (użytkowania) | Klasy trwałości | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 (bardzo trwałe) | 2 (trwałe) | 3 (średnio trwałe) | 4 (mało trwałe) | 5 (nietrwałe) | ||
| Nad ziemią pod zadaszeniem (sucho) | 1 | o | o | o | o | o |
| Nad ziemią pod zadaszeniem (ryzyko zawilgocenia) | 2 | o | o | o | (o) | (o) |
| Nad ziemią (nieprzykryte) | 3 | o | o | o | (o)–(x) | (o)–(x) |
| W kontakcie z ziemią | 4 | o | (o) | (x) | x | x |
| W słonej wodzie | 5 | o | (x) | (x) | x | x |
| o – wystarczy naturalna odporność. (o) – zwykle wystarczy naturalna odporność, ale w zależności od warunków użytkowania może być wskazane zabepieczenie. (o)–(x) – może wystarczyć naturalna odporność, ale w zależności od gatunku drewna, jego nasiąkliwości i warunków użytkowania może być konieczne zabezpieczenie środkiem ochrony. (x) – zwykle wskazane jest zabezpiecznie środkiem ochrony, ale w określonych warunkach użytkowania może wystarczyć odporność naturalna. x – konieczne zabezpieczenie środkiem ochrony. | ||||||
Zabezpieczanie drewna. Impregnacja
W pkt. 3.5 omawianych Warunków Technicznych autor, czyli Instytut Techniki Budowlanej opisuje odporność drewna, klasy użytkowania i klasy trwałości dla drewna konstrukcyjnego. W tabeli 3.3 wyraźnie wskazano, iż ze względu na klasę użytkowania drewna, np. klasa 1 – nad ziemią pod zadaszeniem (sucho) lub klasa 2 – nad ziemią pod zadaszeniem (ryzyko zawilgocenia), wszystkie trwałości od 1 do 5 wskazują, że wystarczy naturalna odporność drewna konstrukcyjnego i w związku z tym NIE MA POTRZEBY IMPREGNACJI I ZABEZPIECZANIA. W konkluzji tego zagadnienia podaje się, iż impregnacji poddaje się te elementy konstrukcji, które są trwale narażone na działanie warunków atmosferycznych. Jeśli projektant lub kierownik budowy, inspektor budowy wymaga impregnacji drewna konstrukcyjnego w klasie użytkowania 1 i 2 zamkniętego w konstrukcji, to naraża inwestora na zbędne wydatki niepotrzebnie wprowadza do gotowego obiektu dodatkowe emisje środków chemicznych.
Kuriozalna jest sytuacja w przypadku producentów wiązarów, którzy wykonują swoje wyroby w 100% z suchego drewna, po czym ze względu na błędne zapisy w projektach lub niczym nie uzasadnione wymagania kierowników budów, inspektorów nadzoru WKŁADAJĄ SUCHE DREWNO DO WODY ZE ŚRODKIEM IMPREGNUJACYM. Ta sama sytuacja jest w przypadku więźb dachowych wykonanych z drewna klasyfikowanego wytrzymałościowo, czyli 0 wilgotności 18% lub 23%, jeśli takie drewno jest pod zadaszeniem to NIE MA POTRZEBY IMPREGNACJI.
Warto by było, aby te dwie istotne sprawy, jak drewno konstrukcyjne zgodne z wymogami i zupełnie niepotrzebna impregnacja dla drewna zamkniętego w konstrukcjach były przedmiotem szerszych działań informacyjnych takich jednostek, Instytut Technologii Drewna, Instytut Techniki Budowlanej, Polski Związek Inżynierów Techników Budownictwa, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Ministerstwo Środowiska Stowarzyszenia producentów domów drewnianych.
Sławomir Sopek
SOPEXIM Sp. z o.
Udostępnij artykuł 
Widziałem skutki budowy wiaty z drewna nie wysuszonego. Sąsiad okazyjnie nabył je w pewnym prywatnym tartaku ze względu na korzystną cenę i zbudował wiatę na swoje auta. Efekt tego był taki, że cała konstrukcja żyła własnym życiem wyginała się, pękała, skręcała i całość zaczęła się rozchodzić grożąc zawaleniem. Efekt końcowy był taki, że sąsiad rozebrał wiatę a drewno częściowo wykorzystał przy innych okazjach, a część drewna poszła do pieca jako opał, bo do niczego innego się nie nadawała. Stracił kasę i czas – kolejna wiata była już z drewna sezonowanego, odpowiednio zaimpregnowanego. Wiata stoi do dziś i wygląda znakomicie pomimo upływu kilku lat.
Warto dobrze się przygotować do wykorzystania drewna na budowie ,a wiedzę odnośnie drewna konstrukcyjnego wykorzystać w praktyce. Jeśli chcemy aby konstrukcja drewniana była trwała i solidna,to warto kupować drewno tylko ze sprawdzonych źródeł i certyfikowane.Drewno musi być także wysuszone oraz dokładnie zaimpregnowane,dopiero takie drewno można z powodzeniem wykorzystać na budowie.
No i tyle Pan Jacek zrozumiał z artykułu 🙂