Fałdowniki dekarskie – co warto o nich wiedzieć

Obróbki blacharskie – takie jak m.in. obróbka tylna i dolna komina – to sztuka wymagająca dokładności i staranności. Do ich wykonania potrzebne jest nie tylko duże doświadczenie fachowca, ale też odpowiednie narzędzia ręczne, z fałdownikiem na czele. Dziś profesjonalne wyginanie i formowanie blachy trudno sobie wyobrazić bez tego narzędzia.

Czym jest fałdownik dekarski

Fałdownik dekarski to ręczne narzędzie przeznaczone do wyginania i formowania blachy. Jak sama nazwa wskazuje, za jego pomocą wykonuje się specjalne fałdy, które mogą mieć różne przeznaczenie. Znaczenie ma przy tym to, w którą stronę wykonuje się fałdę – czy kręcimy narzędziem w lewo czy też prawo, uzyskując fałdę zgodnie z kierunkiem spływu wody. Istnieją dwa podstawowe rodzaje fałdowników dekarskich:

• fałdowniki małe, których szczelina wynosi najczęściej od 45 do 65 mm, nazywane „paluszkami” lub „panienkami”
• fałdowniki duże, o szczelinie roboczej głębokiej na 120-140 mm, nazywane powszechnie „bocianem” lub czasem „klamką”.

Te pierwsze przydatne są tam, gdzie pracuje się z niewielkimi elementami, a więc przy drobnej metaloplastyce, czy też przy mniejszych fałdach stosowanych w obróbce blachy. Te drugie zdecydowanie zalecane są dla wykonywania wyższych fałd, takich jak na przykład wysoka fałda przy obróbce blacharskiej komina, lub narożnika.
Fałdowniki małe można też podzielić na te z ząbkami na powierzchni chwytającej oraz na gładkie. Z czysto logicznego punktu widzenia powierzchnia ząbkowana gwarantuje pewniejszy uchwyt, ale jednocześnie może zostawiać ślady na blachach, szczególnie na powlekanych. Praktyka natomiast wskazuje, że wiele tu zależy od wprawy samego blacharza. Jednak osobom rozpoczynającym pracę z fałdownikami, zdecydowanie warto na początek polecić modele gładkie, bez ząbków.

Wykonanie fałdowników

Standardem jest to, że do wykonania fałdowników dużych stosuje się stal narzędziową. Zależnie od producenta jest ona różnie przygotowywana, jednak często jest to stal węglowa o klasie C45. Fałdownik popularnie nazywany „bocianem” kuty jest z jednego elementu i hartowany indukcyjnie. Fałdowniki marki Stubai przechodzą proces hartowania i odpuszczania, czyli specjalistyczną obróbką cieplną usuwającą naprężenia stali powstałe w procesie hartowania. Na koniec większość fałdowników jest malowana proszkowo, na przykład na kolor czarny, a rękojeści fałdowników małych bywają zabezpieczane izolacją PVC, co polepsza ergonomię pracy.
Istotną kwestią w przypadku małych fałdowników jest technika wykonania zawiasu. Pożądany jest zawias przetykany, ponieważ jest to rozwiązanie mocniejsze, i powodujące, iż naprężenia powstające przy skręcaniu chwytanego materiału rozchodzą się łagodniej niż przy zawiasach klasycznych. Narzędzia z zawiasem przetykanym (splatanym) są z reguły nieco droższe, ale ich większa trwałość jest warte dołożenia dodatkowych 25-30% ceny.

Zastosowanie fałdowników

Wspomniane wcześniej obróbki blacharskie to tylko pierwsze z brzegu przykłady zastosowań fałdowników w pracy dekarza. Generalnie potrzebne są one wszędzie tam, gdzie konieczne jest szybkie i dokładne uformowanie małego kawałka blachy w pożądany kształt lub układ geometryczny, zaciśnięcie wąskiego elementu blachy lub przytrzymanie blachy podczas obróbki. Fałdownik może również zastąpić karbownicę, przy pomocy której wykonamy mufę do połączenia rury spustowej. Można też wskazać na wszelkie wykończenia elementów z blachy, a także na indywidualnie projektowane wymyślne obróbki ozdobne, czy szeroko rozumianą metaloplastykę, w której często stosuje się fałdowniki małe (do 65 mm długości szczeliny).

Podsumowanie

Choć fałdowniki są dość prostymi urządzeniami, ich zastosowanie, cechy konstrukcyjne i typologia są już bardziej złożone. Niezależnie jednak od tego, po jaki rodzaj fałdownika dekarz musi sięgnąć przy określonej pracy, zawsze powinno być to narzędzie pochodzące od uznanego i sprawdzonego wytwórcy, który produkuje fałdowniki z odpowiedniej jakościowo stali. Na myśl przychodzi uznany producent narzędzi firma Stubai.

Dystrybutor narzędzi Stubai
Budman Ceramika Budowlana
mgr inż. Mirosław Mańko
ul. Cmentarna 6, 44-103 Gliwice
tel. +48 32 270 76 11,…12
e-mail: budman@budman.com.pl
www.budman.com.pl