Pokrycia dachowe z blachy

Jako zalety pokryć dachowych wykonanych z blachy wymienia się przede wszystkim interesujące walory estetyczne dachu przy zachowaniu stosunkowo niskiej ceny pokrycia.

Mówiąc o pokryciach z blachy należy mieć na uwadze przede wszystkim blachy płaskie, trapezowe oraz blachodachówki. Warto również wspomnieć o blachach takich jak płytki czy też łuski. Warto przyjrzeć się nieco bliżej kilku rozwiązaniom w tym zakresie.

Blacha płaska

Jednym z droższych pokryć jest blacha wykonana z cynkowo-tytanowych arkuszy. Dużym uznaniem cieszą się 2-, 3- i 4-metrowe panele z blachy płaskiej odpowiednio układane na połaciach dachowych. W takim rozwiązaniu uwzględnia się specjalne profile systemowe przeznaczone do montażu folii wysokoparoprzepuszczalnej. Blachy cynkowo-tytanowe nabyć można również z wstępnie wyprofilowanymi rąbkami, łączonymi bez użycia narzędzi.

Jednak oferta w zakresie pokryć z blachy płaskiej jest znacznie bardziej obszerna. Niejednokrotnie zastosowanie znajdują bowiem blachy miedziane, stalowe i aluminiowe. Do montażu blachy płaskiej niezbędne jest sztywne poszycie, które montuje się do konstrukcji dachowej.

Interesujące rozwiązanie, pod względem estetyki, stanowią blachy wykonane z miedzi. Pokrycia tego typu uwzględnia się na obiektach zabytkowych. Oczywiście miedź zajmuje kluczowe miejsce w małej architekturze. Niejednokrotnie zdarza się bowiem, że pokrycia z miedzi inwestorzy wybierają dla uzyskania wyjątkowych walorów estetycznych budynku.

Sięgając do nieco historycznej wiedzy warto podkreślić, że miedź zalicza się do najstarszych metali, które człowiek formował i poddawał obróbce. Miedź znajduje zastosowanie już od około 10 tysięcy lat. Pokrycia miedziane występują nie tylko w postaci klasycznej, gdzie powierzchnia ma naturalny kolor. Powłoka tego typu z czasem ulega procesowi naturalnego utleniania i patynowania. Niejednokrotnie architekci chcą uzyskać barwy pokryć miedzianych, które w normalnych warunkach występują nawet po kilkudziesięciu latach.

W jakich arkuszach nabyć można blachy płaskie? Blacha tego typu zazwyczaj jest oferowana w zwojach (taśmach) lub arkuszach. Najczęściej taśmy stalowe mają szerokość 61-123 cm przy długości do 2 m. Taśmy miedziane osiągają szerokość 66-72 cm i długość do 8 m. Najczęstsze wymiary blach cynkowo-tytanowych to 67×3000 cm. Nabyć można również blachy płaskie w arkuszach o wymiarach 100×200 cm, 200×300 cm lub 100×300 cm. Oczywiście w blachach płaskich ważna jest grubość, która wynosi od 0,4, w przypadku blach stalowych, do 1,5 mm w odniesieniu do blach cynkowo-tytanowych. Warto podkreślić, że blachy zazwyczaj wykańcza się powłoką dekoracyjną lub tylko warstwą antykorozyjną taką jak np. ocynk czy też alucynk. Z kolei blachy miedziane i cynkowo- tytanowe nie wymagają dodatkowych środków ochrony.

Osobną grupę stanowią blachy powlekane, które zazwyczaj przybierają postać blachy ocynkowanej i wytłaczanej a następnie pokrywanej tworzywem sztucznym. Powłoki wykonuje się z różnych materiałów, na przykład poliestrów, plastizolu, PVDF (inaczej PVF2) i puralu. Niekiedy stosuje się też posypki mineralne z żywicą akrylową lub poliestrem. Szacuje się, że blachy powlekane cechuje znacznie dłuższa trwałość w porównaniu z blachami ocynkowanymi lub pokrytymi alucynkiem. Trwałość niektórych modeli wynosi nawet 40-50 lat a przez pierwsze 15-30 lat użytkowania nie jest wymagana konserwacja. Interesujące rozwiązanie stanowią pokrycia wykonane z aluminium. Za podstawę w tym zakresie można uznać aluminiowe dachówki o kształcie klasycznym najczęściej o grubości 0,7 mm. Od strony widocznej przewiduje się dwuwarstwowe lakierowanie proszkowe a od strony tylnej lakier ochronny. Niektóre modele produktów tego typu osiągają masę 2,3 kg/m2. W wersji aluminiowej oferowane są również dachówki łupkowe. Cechuje je kształt rombu. Niektóre kształty dachówek, poprzez stożkowaty rąbek kątowy, zapewniają lepsze właściwości samoczynnego oczyszczania, dzięki efektywnemu wypłukiwaniu zanieczyszczeń.

Blachy trapezowe

Blachy trapezowe powszechnie przyjęło się uznawać za ekonomiczny materiał przeznaczony do krycia dachów. Warto zwrócić uwagę na szeroki wybór profili o wysokości od 6 do 160 mm. Na rynku oferuje się wiele rodzajów blachy, bowiem nabyć można zarówno modele ocynkowane, jak i powlekane oraz alucynkowe i aluminiowe powlekane. Stąd też są one używane na dachach, elewacjach, bramach i ogrodzeniach oraz konstrukcjach nośnych w budownictwie. Grubość blachy trapezowej wynosi od 0,50 do 1,50 mm. Blachę trapezową o niskim profilu zazwyczaj stosuje się do krycia powierzchni elewacyjnych i dachowych domów jednorodzinnych, garaży oraz małych obiektów handlowych. Z kolei profile wyższe, ze względu na wytrzymałość, uwzględnia się na dachach o znacznych rozpiętościach i w konstrukcjach nośnych. Najwyższe profile znajdują zastosowanie przy budowie dużych obiektów przemysłowych, handlowych i usługowych. Blachy o najwyższych profilach stosuje się w konstrukcjach nośnych o znacznych rozpiętościach i przy wykonywaniu stropów.

Jako podstawową zaletę blach trapezowych wymienia się przede wszystkim wytrzymałość, sztywność konstrukcji i niską cenę. Warto podkreślić, że celem zapewnienia właściwości akustycznych obiektu niejednokrotnie uwzględnia się blachy perforowane.

Blachodachówki

Mówiąc o blaszanych pokryciach dachowych trzeba wspomnieć o blachodachówce. Najważniejsza ich cecha to przede wszystkim niewielka masa. Ułatwiony jest więc transport, a co najważniejsze, zmniejsza się masa całego dachu. Oprócz tego na uwagę zasługują duże wymiary arkuszy, zatem skrócony jest czas montażu. Materiał ten dzięki nowoczesnym substancjom ochronnym jest odporny na działanie czynników atmosferycznych, nie wymagając konserwacji. Powłoki są odporne na korozję i działanie promieni UV. W razie potrzeby można zastosować modele pokryte warstwą odporną na uszkodzenia powstające chociażby w efekcie uderzeń kamieni czy też szyszek. Bogaty wybór kształtów i kolorów pozwoli na dopasowanie stylistyki pokrycia do elewacji budynku.

Standardowa długość arkuszy mieści się pomiędzy 1300 a 6000 mm przy szerokości całkowitej wynoszącej od 1080 do 1190 mm. Niektórzy producenci oferują również arkusze, których długość przycinana jest na dowolny wymiar, przy zachowaniu standardowej szerokości. Tak przygotowaną blachę dostarcza się bezpośrednio na plac budowy. Zyskuje się więc szybki montaż szczególnie na dachach jednospadowych o prostej konstrukcji lub dwuspadowych, gdzie długość połaci jest taka sama jak długość arkusza.

Interesujące rozwiązanie stanowi blachodachówka samonośna, której konstrukcja pozwala na eliminowanie stosowania łat. Podaje się, że blacha tego typu montowana jest na krokwiach o maksymalnym rozstawie wynoszącym do 1200 mm. Zyskuje się więc oszczędności podczas budowy dachu, wynikające ze stosowania mniejszej ilości drewna oraz oczywiście krótszego czasu montażu. Typowa szerokość blachy samonośnej to 4000 mm.

Podstawę w budowie blachodachówki stanowi blacha o grubości około 0,5 mm. Materiał ten jest ocynkowany ogniowo oraz pokryty powłoką o grubości od 25 do 200 µm.

Poliester to standardowa powłoka stanowiąca warstwę zewnętrzną blachodachówki. Charakteryzuje się on wysoką odpornością na działanie temperatury i korozji. Poliester może mieć dodatkowo powłokę matową, która, w odniesieniu do tradycyjnych rozwiązań, jest bardziej odporna na działanie promieni UV oraz zabrudzeń. Oferowane są również blachodachówki, gdzie powłokę zewnętrzną stanowi pural. Materiał ten bazuje na poliuretanie i poliamidzie. Łączą się więc zalety obu tych materiałów. Stąd też poliuretan zapewni odporność na ścieranie a poliamid zagwarantuje podczas profilowania dobre właściwości poślizgowe. Zalet powłok puralowych jest wiele. Odporność na działanie substancji chemicznych i uszkodzenia mechaniczne, wysoki połysk, a także dobre właściwości antykorozyjne to podstawowe korzyści wynikające ze stosowania blachodachówki pokrytej puralem. Do zalet zaliczyć należy dobrą odporność na działanie temperatury i promieni UV. Przy wyborze zwróćmy uwagę, że pural dostępny jest również w wersji matowej, czyli bez połysku.

Producenci oferują również blachodachówkę z powłoką PVDF. Rozwiązanie to powstało z myślą o pracy w szczególnie trudnych warunkach atmosferycznych. Do wyboru pozostaje również blacha dachówkopodobna o podwyższonej wytrzymałości na obciążenia. W takim rozwiązaniu technologia produkcji przewiduje pokrycie gruboziarnistym kruszywem skalnym. Istotną rolę odgrywają głębokie przetłoczenia w każdym module. Przykładowy przekrój blachodachówki tego typu obejmuje cynk z powłoką poliestrową, stal walcowaną na zimno (0,50 mm), cynkowanie ogniowe (275 g/m2), epoksydową powłokę gruntująca, barwione spoiwo akrylowe i granulat skalny, a także bezbarwny impregnat. Modele te oferowane są również z posypką o kształtach i barwach nawiązujących do regionalnych stylów w budownictwie. Dostępna jest chociażby blachodachówka w stylu śródziemnomorskim. Zastosować możemy również pokrycie, gdzie kształt profilu imituje dachy pokryte gontem, nawiązując do chat góralskich. Oprócz tego nabyć można pokrycia, które kształtem przypominają dachówkę karpiówkę, tym samym odnosząc się do domów o tradycyjnym wyglądzie.

Wielu producentów, chcąc sprostać oczekiwaniom architektów, inwestorów i dekarzy, oferuje kolory blachodachówek tworzone na indywidualne zamówienia. Tym sposobem na rynku pojawiło się wiele nowych barw.

Drobne elementy

Mówiąc o pokryciach z blachy warto wspomnieć o drobnych elementach takich jak płytki czy też łuski. Interesujące walory estetyczne zapewniają płytki cynkowo- tytanowe o grubości 0,7-0,9 mm. Niektóre modele cechują się kształtem rombu o boku równym 40 cm. Nabyć można również płytki kwadratowe i prostokątne. Warto podkreślić, że płytki oferowane są również z blachy miedzianej lub aluminiowej o kształcie pojedynczych dachówek. Interesujące rozwiązanie stanowią przy tym krótkie miedziane panele odwzorowujące kształt kilku dachówek w rzędzie. Płytki i łuski szczególnie sprawdzają się na dachach o skomplikowanym kształcie, a w szczególności, dachach wielopołaciowych z licznymi lukarnami.

Na rynku oferowane są łuski rombowe i kwadratowe. W łuskach tego typu na stronie górnej i dolnej przewidziano wygięcia w formie płaskich rąbków. To umożliwia bezpieczne wykonanie wszelkich krzywizn. Wszystkie łuski (łuski wielkowymiarowe, kwadratowe i rombowe) mogą być produkowane w licznych wariantach i wymiarach z blachy w arkuszach, zarówno metodami rzemieślniczymi, jak i maszynowymi. Istnieje możliwość pokrycia powierzchni zaokrąglonych niemalże w sposób idealny. Klasyczne miejsca zastosowań dla małych łusek to pokrycia wież, lukarn, kominów czy też krawędzi dachów. Z kolei duże łuski znajdują, z uwagi na swoje wymiary, zastosowanie na dachach wielkopowierzchniowych. Można je układać w różnych szerokościach i wymiarach zarówno w pionie, jak i w poziomie.

Warto jeszcze przynajmniej krótko wspomnieć o pokryciach, które wykorzystują blachę łączoną na rąbek stojący. Stąd też na rynku oferowane są gotowe panele dachowe, które cechuje przede wszystkim szybki i prosty montaż, interesujące walory estetyczne, instalację bez widocznych zamocowań oraz wzdłużne przeprofilowanie zwiększające sztywność pokrycia. Istotne pozostaje, że instalacja rozwiązań panelowych na rąbek zatrzaskowy przebiega bardzo szybko. Kluczową rolę odgrywa różnorodność warstw ochronnych, bowiem blacha stalowa pokryta jest ochronną warstwą cynku o masie 350 g/m2 oraz grubą warstwą lakieru 50 µ m. Z kolei panele z aluminium pokryte są lakierem transparentnym.

Podsumowanie

Nowoczesne pokrycia z blachy stwarzają inwestorom bardzo szerokie możliwości. Wysoka szczelność i duże wymiary elementów umożliwiają krycie dachów o niemal dowolnym kącie nachylenia. Za minimalny spadek połaci przyjmuje się w tym przypadku 15°, niemniej można nimi również kryć dachy niemal całkowicie płaskie – o spadku połaci od 5°. To właśnie pokrycia z blachy doskonale nadają się do pokrywania pionowych fragmentów połaci (występujących np. w jednym z wariantów dachu mansardowego). Istotną zaletą jest również niewielka masa, bowiem ciężar 1 m2 pokrycia nie przekracza 7 kg za wyjątkiem blachy stalowej ocynkowanej, której masa może sięgać 15 kg/m2. Tym sposobem pokrycia z blachy bardzo często uwzględnia się podczas renowacji i remontów dachów na zabytkowych budynkach.

Damian Żabicki