Rynny tytan cynk

Od systemu rynnowego oczekuje się przede wszystkim odpowiedniej wydajności w zakresie odprowadzania wody z dachu. Jeżeli inwestorowi zależy na trwałości rynien to warto jego uwagę zwrócić na systemy rynnowe wykonane z tytan cynku.

Tytan cynk jest stopem cynku z dodatkiem tytanu, miedzi i aluminium. Jako zalety systemów rynnowych wykonanych z tego materiału wymienia się przede wszystkim trwałość, która w zależności od środowiska wynosi 80-120 lat. Nie bez znaczenia pozostaje wytrzymałość mechaniczna, dzięki czemu poszczególne elementy systemu rynnowego są odporne na działanie masy zalegającego śniegu i wody zgromadzonej podczas gwałtownych opadów deszczu. Kluczową rolę odgrywa odporność na zarysowania i zadrapania powierzchni. Tytan cynk nie ulega działaniu kwaśnego deszczu. Nie wymaga przy tym malowania i pokrywania substancjami konserwującymi. Wystarczy jedynie okresowe umycie wodą celem usunięcia kurzu. Tytan cynk nadaje się do powtórnego przerobu.

Kształty i elementy

Systemy rynien tytan cynk najczęściej są oferowane w wymiarach 125/90 i 150/100. Wybrać można pomiędzy naturalną zewnętrzną powierzchnią, która pod wpływem działania czynników atmosferycznych nabiera jasnoszarej matowej patyny lub patynowaną o matowo szarej barwie uzyskaną podczas produkcji.
Rynny tytan cynk to przede wszystkim modele półokrągłe i prostokątne. Wersje prostokątne są mocowane za pomocą specjalnych uchwytów rynnowych. Rury spustowe montuje się z kolei przy użyciu obejm. Na rynku można nabyć rynny tytan cynk przeznaczone do odprowadzania wody z balkonów, daszków nad wejściem czy też altan ogrodowych. W produktach tego typu dla uproszczenia montażu przewidziano system zatrzaskiwania rynny w specjalnej szynie rynnowej. Istotną rolę odgrywa prefabrykowany zaczep zawinięcia rynny. W wersji tytanowo-cynkowej nabyć można także rynny wewnętrzne. Na kompleksowy system odprowadzania wody z dachu, który jest wykonany z tytan cynku, oprócz rynien, składają się rury spustowe, łączone najczęściej metodą wsuwania. Za pomocą narożników rynny mogą być łączone pod kątem 90°. Sztucery mają z kolei za zadanie łączenie rynny i rury spustowej. Kształt sztucera powinien zapewnić odpowiednie parametry hydrauliczne zapewniające prawidłowy przepływ wody zgromadzonej podczas opadów deszczu. Kolanka pozwalają na zmianę kierunku rur spustowych. Rynny do deski czołowej są montowane za pomocą rynhaków.

Interesujące rozwiązanie stanowią rewizje, dzięki którym zyskuje się możliwość czyszczenia rury. Denka pozwalają z kolei na zamykanie wolnych końców rynien a obejmy pozwalają na montaż rur spustowych.

Lutowanie miękkie

Rynny tytan cynk łączy się poprzez lutowanie miękkie lub używając technologii klejenia. Podczas lutowania ważne jest aby w pierwszej kolejności oczyścić zabrudzone powierzchnie w sposób chemiczny lub mechaniczny. Topnik powinien być naniesiony obficie, najlepiej za pomocą pędzelka, na całą lutowaną powierzchnię. Podczas lutowania należy zastosować grot młotkowy o masie przekraczającej 350 g. Szerokość zakładu lutowanych blach powinna mieścić się pomiędzy 10 a 15 mm. Ważne jest aby temperatura lutowania wynosiła około 250°C a wielkość szczeliny lutowniczej nie przekraczała 0,5 mm. Im węższa szczelina tym mocniejsze połączenie. Wstępnie ocynkowany grot należy przytknąć powierzchnią roboczą do zakładu na tak długo aż łączone elementy osiągną temperaturę topnienia lutu. Odpowiednią ilość lutu należy rozpuścić na grocie. Istotne jest przelutowanie całego zakładu. Czynność końcową stanowi wyczyszczenie pozostałości topnika.

Klejenie

Producenci systemów odwodnienia wykonanych z tytan cynku dachów oferują również kleje, przeznaczone do łączenia poszczególnych elementów rynien. Używając substancji tego typu należy pamiętać aby klejone miejsce było czyste, a co najważniejsze, wolne od smarów i kurzu. Istotne jest aby szczelina klejowa nie przekraczała 2 mm. Warto podkreślić, że połączenie uzyskuje natychmiastową szczelność od momentu jego wykonania. Jednak ostateczny czas wiązania kleju zależy od temperatury i wilgotności powietrza. Przy uwzględnieniu tych warunków może on wynosić od 1 do 5 dni. Wykonując połączenie rynny należy przewidzieć zakład o szerokości około 50 mm. Wałeczek kleju, nanoszony na wewnętrzną stronę rynny, nie powinien być krótszy niż 8 mm. Wykonując dylatację należy wulstę dylatacyjną odpowiednio połączyć z rynną. Przy połączeniu nanosi się 2 wałeczki kleju w odległości około 25 mm od obu krawędzi elementy dylatacyjnego. Należy podkreślić, że przewiduje się drugi sposób montażu dylatacji w miejscu odpływu rynny. Stąd też w tym celu wycina się pierwszą połowę odpływu rynny wg specjalnego szablonu, pozostawiając wywinięcie na brzegu wynoszące około 8 mm. Drugą połowę rynny wycina się z przesunięciem 50 mm od krawędzi rynny, pozostawiając 2 wystające odcinki o wymiarach około 50 x 20 mm. Rynny montuje się uwzględniając zakład a pozostawione odcinki są zawijane. W następnej kolejności nakleja się 2 paski dwustronnej taśmy klejącej na zewnętrzne rogi elementu dylatacyjnego. Element dylatacyjny należy ciasno wkleić. Klej jest nanoszony na wulstę tylnej rynny. Wsuniętą wulstę dylatacji trzeba obrócić i docisnąć.

Montując system odprowadzania wody z dachu wykonany z tytan cynku należy pamiętać aby poszczególne jego fragmenty nie znajdowały się poniżej elementów bazujących na miedzi. Z kolei korozja niezabezpieczonych elementów stali może być przyczyną powstania zacieków z rdzy. Z kolei woda spływająca z pokryć bitumicznych powoduje na tytan cynku korozję bitumiczną.

Grubość rynny

Warto podkreślić, że wymagania względem grubości systemów odprowadzania wody z dachu, wykonanych z tytan cynku wynikają z norm technicznych. Stąd też obowiązującą normą w tym zakresie jest PN-EN 612. Rynny dachowe z arkuszy metalowych z okrągłym usztywnionym obrzeżem przedniej strony i rury spustowe łączone na zakład. W dokumencie tym jednoznacznie określono wymagania w zakresie wymiarów i grubości blach. Przy najmniejszej średnicy rynny grubość powinna wynosić 0,65 mm. Przy najczęściej stosowanych wymiarach rynny ta grubość musi mieć 0,7 lub 0,8 mm. Norma PN-EN 612 jest ściśle powiązana z normą PN-EN 988. Specyfikacja techniczna płaskich wyrobów walcowanych dla budownictwa. W normie tej z kolei dokładnie opisano skład blachy cynkowej jako „cynk-miedź-tytan“, potocznie zwany tytan cynkiem.

Istotne pozostaje aby wszystkie elementy systemu rynnowego z tytan cynku były wykonane przez jednego producenta. Tym sposobem zyska się trwałość i estetykę instalacji. Należy zwrócić uwagę inwestora na fakt, że wraz z działaniem czynników atmosferycznych na powierzchni rynny wytwarza się cienka, matowa warstwa tlenu, którą nazywa się patyną. Nadaje ona elementowi z tytan cynku zielony odcień. Zjawisko to jest naturalne, a co najważniejsze, zapewnia ono dodatkową warstwę ochronną.

Damian Żabicki