Prawidłowo wykonana, solidna więźba dachowa jest gwarancją trwałej połaci dachowej. Ważne jest nie tylko staranne i precyzyjne wykonanie, ale też użycie odpowiednich materiałów konstrukcyjnych. Krokwie dachowe – podstawowe elementy konstrukcyjne drewnianych więźb, muszą się wyróżniać wysokimi parametrami wytrzymałościowymi, przyjętymi w konkretnym projekcie. O tym, czym się powinny charakteryzować i jakie są ich ceny, dowiecie się z poniższego opracowania.
Odpowiedni dobór krokwi – solidnych, idealnie twardych, wytrzymałych i odpornych na rozciąganie czy ściskanie wpływa na trwałość całego budynku. Raz zamontowane dobre jakościowo krokwie, odpowiednio zaimpregnowane będą pełniły swoją funkcję nawet przez dziesięciolecia. Ich cena zależna jest przede wszystkim od gatunku, klasy i jakości drewna oraz sposobu sezonowania poszczególnych elementów.
Czym są krokwie?
Krokwie to drewniane belki, stanowiące element konstrukcyjny więźby dachowej. Układane pod skosem przenoszą ciężar pokrycia, leżącego na nim śniegu i obciążenie połaci spowodowane wiatrami. Pary krokwi łączą się ze sobą wzdłuż kalenicy dachu. Ich przekrój poprzeczny, podobnie jak innych belek wykorzystywanych w konstrukcji więźby ma kształt prostokąta. Powinien być obliczony przez konstruktora z uprawnieniami. Do najczęściej stosowanych należą belki o stosunku boków zbliżonych do 1:2 i wymiarach 7 × 14 cm, 8 × 16 cm i 10 × 20 cm oraz grubości nie mniejszej nić 50 mm.
Innym ważnym aspektem, stanowiącym o wytrzymałości dachu jest odpowiedni rozstaw krokwi, zależny od obciążenia i rozpiętości dachu. Standardowy rozstaw waha się od 0,8 m do 1,2 m. Na wspartych od dołu na murłacie lub oczepie krokwiach, umieszcza się zwykle łaty, a na nich kontrłaty. W konstrukcjach o dużych rozpiętościach, dla zabezpieczenia konstrukcji, na krokwiach w 1/3 ich rozpiętości od góry, zaleca się umieszczenie wzmocnienia przy użyciu pojedynczej poziomej jętki lub kilku jętek o różnej długości.
Dobrze wyliczone wymiary krokwi i elementów dodatkowych zapewniają stabilną, trwałą i bezpieczną konstrukcję dachu.
Rodzaje krokwi
W standardowych drewnianych więźbach dachowych wyróżniamy kilka rodzajów krokwi:
▪ krokiew główna – tworzy ramiona wiązara ciesielskiego
▪ krokiew czołowa – służy jako wsparcie dla krótszych płaszczyzn głównie w przypadku dachów wielospadowych
▪ krokiew koszowa – podpiera linię koszową na dachu wielospadowym
▪ krokiew narożna – element podtrzymujący kalenicę pośrednią (narożną) w konstrukcji wielospadowej
▪ krokiew kulawkowa – element konstrukcji dachu wielopołaciowego wsparty na krokwiach koszowych lub narożnych o mniejszej długości
Drewno do produkcji krokwi
Drewno konstrukcyjne, stosowane do celów budowlanych, w tym do konstrukcji więźb dachowych powinno być najwyższej jakości. Zaleca się wykorzystywanie drewna iglastego, przede wszystkim z sosny lub świerku, rzadziej z modrzewia i jodły. Drewno sosnowe cechuje się większą ilością sęków, ale jest nieco trwalsze i łatwiejsze w impregnacji od drewna świerkowego. Zaletami obydwu gatunków jest duża dostępność, łatwość obróbki i stosunkowo niska cena. Modrzew jest niezwykle trwały i wytrzymały, jednak sporo droższy i trudniejszy w obróbce od krowi wykonanych z sosny i świerku. Jodła, najczęściej wykorzystywana na terenach około górskich, cechuje się najniższą wagą, ale też najmniejszą wytrzymałością.
Niezależnie od wybranego gatunku drzewa, drewno konstrukcyjne na więźbę dachową powinno spełniać kryteria i parametry klasy wytrzymałościowej od C24 do C27.
Krokwie dachowe dostępne są najczęściej w formie tarcicy obrzynanej. Muszą być odpowiednio wysuszone w warunkach powietrznych lub komorowo w temperaturze około 70 stopni. Obróbka termiczna w takich warunkach pozwala na uzyskanie wilgotności nawet 12%, gwarantując tym samym lepszą stabilność wymiarową krokwi po wbudowaniu.
Cena krokwi dachowych
Cena krokwi zależna jest między innymi od:
▪ gatunku drzewa
▪ klasy wytrzymałościowej
▪ jakości drewna
▪ wilgotności materiału
▪ sposobu obróbki
Decydując się na zakup materiału do więźby dachowej, warto wybierać surowiec z najwyższej klasy wytrzymałościowej. Nie należy oszczędzać na tym elemencie, ponieważ tylko prawidłowo wykonana konstrukcja z użyciem dobrych jakościowo materiałów będzie gwarancją bezpieczeństwa i wytrzymałości budynku. Należy wystrzegać się elementów nieoznakowanych i pamiętać, że zgodnie z obowiązującymi przepisami drewno dostępne w sprzedaży musi być oznaczony znakiem CE. Znak nie musi być widoczny na każdym zakupionym elemencie, Wystarczy, że potwierdzenie zgodności znajdzie się w dokumentacji wymieniającej szczegółowo liczbę i rodzaj dostarczonych elementów konstrukcyjnych.
Prawidłowe wykonanie połączenia krokwi z murłatą
Sposób oparcia krokwi na murłacie ma bardzo duży wpływ na stabilność całego dachu. Od poprawności zaprojektowania i wykonania tego połączenia zależy całe podparcie konstrukcji dachu. Parę krokwi w linii kalenicy zwykle łączy się z użyciem nakładki lub mocowania do belki kalenicowej, a ich dolne krawędzie opiera się na murłatach, czyli drewnianych belkach na ścianach kolankowych lub na stropie najwyższej kondygnacji budynku. To za ich pośrednictwem przekazywane są obciążenia z dachu na ściany zewnętrzne. Najczęściej wykorzystywanym sposobem połączenia belek ukośnych z krawędziami murowanymi jest wykonanie podstawowej obróbki ciesielskiej, tj. zaciosu z łącznikiem w postaci wkrętów konstrukcyjnych lub gwoździ.
Krokiew jest pochyłą belką więźby dachowej, wykonaną najczęściej z drewna, która opiera się na murłacie lub oczepie. Do krokwi montowane są łaty lub płatwie a z kolei na nich układane jest pokrycie dachowe. Krokwie zazwyczaj wzmacniane są jętkami.
W praktyce zastosowanie znajduje kilka rodzajów krokwi. I tak też za pomocą krokwi głównej tworzone są ramiona wiązara ciesielskiego. Krokiew czołowa to krokiew główna odpowiedzialna za wspieranie krótszej połaci w dachach o konstrukcji wielospadowej. Istotną rolę odgrywa krokiew koszowa podpierająca kosz dachu wielopołaciowego. Nie mniej ważna jest krokiew narożna podpierająca kalenicą narożną dachu wielopołaciowego. Krokiew kulawka w dachu wielospadowym stanowi krótką krokiew opartą na krokwi narożnej lub koszowej.
