System HBE w Polsce

Domy z drewna to nie tylko konstrukcje szkieletowe, ale i również konstrukcje monolityczne z drewna klejonego warstwowo. Domy w technologii drewna klejonego warstwowo w systemie HBE rozpoczęły swoją historię około 20 lat temu w Niemczech.

Na początku drewno klejone w budownictwie mieszkaniowym wykorzystywane było wyłącznie na konstrukcję stropów dla domów o ścianach wznoszonych w tradycyjnej metodzie murowanej. Z czasem zauważając jednak wiele korzyści jakie daje drewno rozpoczęto wykonywanie całych domów w tej technologii.

Konstrukcja monolityczna

Główną cechą systemu HBE, na którą należy zwrócić uwagę jest konstrukcja przegród. A mianowicie ściany i stropy w tym systemie to konstrukcja monolityczna, a nie szkieletowa. Elementy te wykonane są z drewna klejonego warstwo wysuszonego do wilgotności 10-12 procent. Jako surowiec do budowy tych elementów używany jest głównie świerk skandynawski. Charakteryzuje się on małymi przyrostami rocznymi, co ma duży wpływ na właściwości i jakość drewna. Ponadto uzyskana po wysuszeniu jednorodna wilgotność na całym przekroju elementów powoduje, że ściany i stropy narażone na opady atmosferyczne podczas montażu nasiąkają tylko powierzchniowo, po czym szybko oddają przyjętą wilgoć.

Podczas procesu suszenia eliminowane są również w pewnym stopniu czynniki biologiczne przez co wykonana konstrukcja jest odporna na grzyby oraz szkodniki. Warto też zaznaczyć, że system HBE legitymuje się wysoką ognioodpornością, często przewyższającą konstrukcje tradycyjne. Jak to możliwe? Powierzchnia elementów użytych do produkcji jest dokładne strugana, co sprawia, że płomień nie chwyta się tak szybko. Jeżeli jednak przy większym pożarze dojdzie do zajęcia się elementów to na ich powierzchni tworzy się zwęglona warstwa, która odcina dopływ powietrza. Dzięki temu opala się tylko zewnętrzna powierzchnia konstrukcji pozostawiając przekrój nośny nienaruszony. Wszystkie te zalety system zawdzięcza konstrukcji monolitycznej.

Jak to jest zrobione

System HBE stosuje się w budownictwie jedno i wielorodzinnym, aczkolwiek nie ma przeciwwskazań do stosowania go również w budynkach użyteczności publicznej, czy w halach jako wypełnienie między układami nośnymi.

Drewniany dom może stanąć na placu budowy, już w trzy dni

Konstrukcja prefabrykowanych ścian składa się z paneli połączonych ze sobą dzięki specjalnie wyprofilowanym złączom pióro-wpust oraz ukośnemu gwoździowaniu na połączeniach. Standardowa grubość ścian zewnętrznych dla budynków do dwu i pół kondygnacji czyli parter, piętro i poddasze użytkowe, to 100 mm. Ściany działowe, które w systemie HBE są również ścianami nośnymi mogą mieć grubość 80 mm, ale zazwyczaj grubość przyjmuje się taką jak dla ścian zewnętrznych. Ściany działowe pełniące rolę ścian nośnych, zmniejszają także rozpiętości stropów przyczyniając się do zmniejszenia ich grubości, a co za tym idzie do obniżenia kosztów. Zastosowanie stropów HBE przynosi wiele korzyści wiążących się z błyskawicznym czasem montażu oraz możliwością przenoszenia projektowanych obciążeń zaraz po ułożeniu paneli stropowych. Kolejnym atutem jest brak stempli w pomieszczeniach podstropowych co umożliwia szybkie rozpoczęcie prac wykończeniowych na niższych kondygnacjach. Konstrukcja więźby dachowej wykonana jest także z drewna klejonego warstwowo BSH lub klejonego po długości KVH. Zazwyczaj stosuje się krokwie o przekroju 8×20 cm. Uwarunkowane jest to 20 centymetrową warstwą izolacji termicznej jaką przewidziano w tym systemie.

Budowa domu w systemie HBE

Budowę tradycyjnie rozpoczynamy od wykonania fundamentów. Dzięki niewielkiemu ciężarowi domu z drewna klejonego ławy fundamentowe można odpowiednio zmniejszyć w porównaniu do ław przewidzianych dla budynku wznoszonego w metodzie tradycyjnej. Co ciekawe z tego samego powodu możliwe jest posadowienie domu na słabych gruntach, na których tradycyjna, ciężka budowla nie mogłaby powstać. Jak widać pierwsze korzyści i oszczędności pojawiają się już na początkowym etapie budowy. Po wykonaniu ław oraz ścian fundamentowych wykonywana jest podłoga na gruncie. Jej dokładne wykonanie ma znaczący wpływ na dalszy, sprawny przebieg budowy.

Po zakończeniu prac związanych ze stanem zerowym można przystąpić do montażu konstrukcji w systemie HBE. Na plac budowy przyjeżdżają gotowe prefabrykowane elementy ścian. Istotnym elementem jest dokładne posadowienie pierwszego narożnika. Każdy następny element to już kwestia dosłownie minut. Dokładna prefabrykacja na magazynach sprawia, że elementy ścienne są praktycznie pozbawione niedokładności, które dość często zdarzają się na tradycyjnie wznoszonych obiektach. Po wykonaniu ścian parteru przystępuje się do układania stropu. Przy budynku o powierzchni parteru około 120m², opisane prace zajmują około 3 dni. Więźbę dachową wykonuje się jednak w sposób tradycyjny.

Elewacja

Wygląd elewacji domu wykonanego w systemie HBE z wyglądu niczym nie odbiega od tej wykonanej tradycyjnie. Z tą różnicą, iż dzięki zastosowanym materiałom otrzymujemy lepsze parametry izolacyjności termicznej. Wszystkie przegrody w systemie HBE charakteryzują się również dyfuzyjnością. Oznacza to, że wewnątrz pomieszczeń zawsze panuje optymalna wilgotność, która wpływa na nasze samopoczucie. Przegrody otwarte dyfuzyjnie muszą być wykonane z odpowiednich materiałów. Od środka na ściany w systemie HBE o gr. 100 mm nakładane są płyty gipsowo-kartonowe, a od zewnątrz wiatroizolacja o wysokiej paroprzepuszczalności, trójwarstwowa wełna mineralna o grubości 160 mm oraz tynk mineralny zbrojony siatką. Przy takim układzie warstw współczynnik przenikania ciepła kształtuje się na poziomie U=0,2 W/m²K. Przy niewielkim nakładzie finansowym można zwiększyć grubość wełny mineralnej i osiągnąć współczynnik przenikania ciepła na poziomie przegród pasywnych czyli U<0,15 W/m²K.

Prace wykończeniowe

Rozprowadzenie instalacji wodno-kanalizacyjnych, C.O. i elektrycznych w budynkach w systemie HBE zostało przemyślane tak, aby prace z tym związane przebiegały szybko i sprawnie. Rury centralnego ogrzewania, zimnej wody i ciepłej wody użytkowej są rozprowadzone w posadzce, skąd zrobione są podejścia do urządzeń sanitarnych oraz do grzejników. Ciekawie rozwiązany został także sposób rozprowadzenia instalacji elektrycznej. Otóż przy połączeniu poszczególnych paneli ściennych miedzy frezami pióro-wpustów przewidziano specjalny kanał na przewody elektryczne. Dzięki takiemu rozwiązaniu okablowanie obiektu nie jest czynnością pracochłonną.

Układanie płyt gipsowo-kartonowych na ścianach również zostało uproszczone. Płyty zamiast na stelażu mocowane są bezpośrednio do konstrukcji ściany za pomocą wkrętów do drewna. Dzięki temu płyty nie pracują na stelażach i nie powstają spękania między nimi. Monolityczna konstrukcja systemu HBE ma też wiele praktycznych zalet. Dla przykładu, zawieszenie szafek wiszących w kuchni to teraz kwestia paru wkrętów, a nie wiertarki, kołków montażowych, kurzu i straty czasu. Podobnie rzecz ma się z montażem schodów, żyrandoli itp.

Podsumowując

System HBE wśród wielu nowoczesnych technologii wyróżnia się przede wszystkim izolacyjnością termiczną pozwalająca zmniejszyć koszty na etapie użytkowania obiektu. Kolejny atut to przegrody dyfuzyjnie otwarte, dzięki czemu w pomieszczeniach zawsze panuje odpowiednia wilgotność, a dodając do tego wygląd stropów w systemie HBE całość tworzy niepowtarzalny nastrój. Dodatkowo ze względu na prefabrykację elementów ściennych konstrukcja powstaje w przeciągu tygodnia, a doprowadzenie do stanu deweloperskiego w ciągu 3 miesięcy. Ciekawostką jest również możliwość wznoszenia konstrukcji niezależnie od pory roku i temperatury. Przy szeregu korzyści należy podkreślić, również że budowa domu w systemie HBE jest konkurencyjna cenowo. Dodatkowo na rynku wtórnym, który weryfikuje rzeczywistą wartość obiektów, domy w tej technologii są droższe od tych tradycyjnych.

mgr inż. Piotr Figiel
Specjalista ds. Technicznych